آریتمی قلبی یک اختلال در ریتم قلب است که می‌تواند باعث افزایش یا کاهش ضربان یا نامنظم شدن آن شود. این اختلال ناشی از عملکرد نامناسب پیام‌های الکتریکی هماهنگ‌کننده ضربان قلب است. برخی از آریتمی‌ها بی‌خطر هستند و تنها با بال بال زدن یا تپش قلب توصیف می‌شوند، اما برخی دیگر از آریتمی‌ها ممکن است علائم و نشانه‌های آزار دهنده و حتی کشنده داشته باشند.
برای درمان آریتمی قلبی، در بیشتر مواقع سعی می‌شود ضربان‌های سریع، آهسته یا نامنظم کنترل یا حذف شوند. همچنین با تغییر سبک زندگی و پیشگیری از مشکلات قلبی می‌توان از پیشرفت آریتمی‌ها جلوگیری کرد.
انواع آریتمی قلبی
در مورد آریتمی قلبی، انواع مختلفی وجود دارند که هر کدام با تغییر در نوع و نحوه ضربان قلب همراه هستند. برخی از انواع آریتمی شامل تاکی‌کاردی، برادی‌کاردی، فیبریلاسیون دهلیزی و فیبریلاسیون بطنی هستند.
تاکی‌کاردی زمانی رخ می‌دهد که قلب به سرعت می‌کوبد، در حالی که برادی‌کاردی وقتی رخ می‌دهد که ضربان قلب آهسته و نامنظم می‌شود. فیبریلاسیون دهلیزی و بطنی هم با تغییرات نامنظم در ضربان قلب همراه هستند. این اختلالات ممکن است علائمی مانند خستگی، تنگی نفس و ضعف عمومی را به همراه داشته باشند و نیازمند تشخیص و درمان است.
آریتمی قلبی و معده
یک اصل بنیادی در بدن انسان وجود دارد که در صورت بروز هر گونه مشکل در هر یک از اعضای بدن، قلب در پاسخ به هورمون‌هایی که ترشح می‌شوند، شروع به تپش می‌کند تا این مشکل را جبران کند. در نتیجه، اگر مشکلی در معده وجود داشته باشد، ممکن است قلب به تپش بیفتد. به عنوان مثال، درد معده می‌تواند این حالت را ایجاد کند یا ریفلاکس معده‌ای که به صورت مکرر و شدید رخ می‌دهد می‌تواند باعث تپش قلب شود.
همچنین، بعضی بیماران که از قبل با مشکلات آریتمی نظیر ضربان نابجای بطنی PVC روبه‌رو هستند، چنانچه مشکلات معده تشدید شود، با افزایش ضربان‌های نابجا مواجه خواهند شد.
آیا آریتمی قلبی خطرناک است؟
آریتمی قلبی، نوعی اختلال در ضربان و ریتم قلب است که دارای انواع مختلفی است. بعضی از این اختلالات نیاز به درمان خاصی ندارند و جدی نیستند، اما برخی دیگر از آریتمی‌ها بسیار خطرناک بوده و نیاز به تحت نظر قرار گرفتن و درمان پزشکی دارند.
آریتمی‌های خطرناک، در صورتی که صحیح تشخیص داده و درمان نشوند، ممکن است منجر به عوارض جدی مانند غش، نارسایی قلبی، ایست قلبی، سکته قلبی و حتی مرگ ناگهانی شوند. بنابراین، چه علائم شما خفیف باشد چه شدید، همواره در صورت تجربه هرگونه علائم آریتمی، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سندروم مرگ ناگهانی آریتمی (SADS)
سندروم مرگ ناگهانی آریتمی به مرگ ناگهانی و غیرمنتظره فردی اشاره دارد که علت ایست قلبی آن پیدا نشده است. ایست قلبی به موقعیتی اشاره دارد که قلب به طور ناگهانی خون را در بدن پمپ نمی‌کند. این موقعیت باعث متوقف شدن تنفس و عدم تأمین اکسیژن به مغز می‌شود.
ریتم قلب توسط تکانه‌های الکتریکی کنترل می‌شود و در صورتی که این تکانه‌ها اشتباه شود، ممکن است ریتم غیرطبیعی قلب شکل بگیرد که به عنوان آریتمی شناخته می‌شود. بعضی از آریتمی‌ها در صورت عدم درمان می‌توانند خطرناک باشند و به ایست قلبی منجر شوند.
پس از مرگ، ریتم قلب و تکانه‌های الکتریکی دیگر وجود ندارند و به نظر می‌رسد ریتم قلب غیرطبیعی قبل از مرگ تشخیص داده نشده و ساختار طبیعی قلب حفظ شده است. به همین دلیل، علت ایست قلبی پس از مرگ به راحتی قابل تشخیص نیست و ممکن است به عنوان سندروم آریتمی مرگ ناگهانی شناخته شود.
علل آریتمی قلبی
آریتمی قلبی یک وضعیت نامتعادل در نبض قلب است که ممکن است به علت عدم تنظیم صحیح سیگنال‌های الکتریکی در قلب رخ دهد آریتمی قلبی می‌تواند علل متعددی داشته باشد. در ادامه علل شایع آریتمی قلبی را توضیح می‌دهیم:
- بیماریهای قلبی
- فعالیت بدنی بیش از حد
- تنش و استرس
- مصرف مواد مخدر و الکل
- مشکلات در سیستم عصبی
- اختلالات تنفسی
- عوامل ژنتیکی
- عفونت
- عوامل خارجی
- عوارض دارویی
- بیماریهای مزمن
- عمل جراحی
- بیماریهای متابولیک
- عملکرد نادرست سیستم عصبی اندوکرین
- عوامل محیطی
مهم است بدانید که علل آریتمی قلبی ممکن است بسیار متنوع باشند و برای تشخیص دقیق و درمان مناسب لازم است توسط یک پزشک متخصص قلب و عروق ویزیت و معاینه شوید.
ریسک فاکتور‌های آریتمی قلبی
عوامل خطر آریتمی قلبی یا اختلالات ریتم قلبی، عواملی هستند که ممکن است به وقوع یا افزایش احتمال بروز اختلالات در نوع عملکرد قلب منجر شوند. در ادامه، برخی از این عوامل را به طور خلاصه توضیح می‌دهیم:
بالا رفتن سن
با افزایش سن، عملکرد قلب نیز تغییر می‌کند و احتمال بروز آریتمی‌های قلبی افزایش می‌یابد.
بیماریهای قلبی
بیماری‌هایی مانند بیماریهای عروقی قلبی، بیماریهای میوکاردیوم، فشار خون بالا و بیماریهای قلبی تنگی عروق کرونر می‌توانند عوامل خطر آریتمی قلبی باشند.
مصرف مواد مخدر
استفاده غیرمعمول از مواد مخدر می‌تواند باعث ایجاد نوعی آریتمی قلبی به نام تاکی‌کاردی شود.
استفاده از دارو‌های خاص
مصرف برخی دارو‌ها، مانند دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌های ضد روان‌پریشی و دارو‌های ضد هیستامینیک، می‌تواند عاملی برای بروز آریتمی قلبی باشد.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند استفاده از الکل به میزان زیاد، مصرف کافئین بیش از حد و استفاده از سیگار می‌توانند باعث بروز آریتمی قلبی شوند.
نژاد و جنسیت
برخی از نژاد‌ها و جنسیت‌ها احتمال بیشتری برای بروز آریتمی قلبی دارند. به عنوان مثال، آریتمی‌های قلبی در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد.
عوامل وراثتی
برخی از آریتمی‌های قلبی ممکن است به صورت وراثتی به نسل‌های بعدی منتقل شوند. به عنوان مثال، بیماری ولف پارکینسون وایت (WPW) یک نوع آریتمی قلبی است که به صورت وراثتی منتقل می‌شود.
در نهایت، باید توجه داشت که این فقط چند مورد از عوامل خطر آریتمی قلبی هستند و عوامل دیگری نیز ممکن است در بروز این اختلالات نقش داشته باشند. در صورت بروز هرگونه علائم ناشی از آریتمی قلبی، بهتر است به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
جمع بندی
آریتمی قلبی یک مشکل عمده در سیستم قلبی است که می‌تواند به علت نامنظمی ضربان قلب، سرعت بالا یا پایین ضربان قلب، یا توقف کامل ضربان قلب رخ دهد. این مشکل می‌تواند به علت نوعی اختلال در سیستم هدایت برقی قلب رخ دهد. علائم آریتمی قلبی ممکن است شامل ضعف، تنگی نفس، سرگیجه، صدا در گوش یا حتی بی‌هوشی باشد.
برخی از آریتمی‌ها بیشتر در افراد مسن و بیماران قلبی رخ می‌دهند، اما این مشکل می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. درمان آریتمی قلبی ممکن است شامل دارو‌ها، تغییر در سبک زندگی و در برخی موارد، جراحی باشد.