آنژیوگرافی قلب یک روش تصویربرداری است که با هدف بررسی وضعیت عروق کرونر و شناسایی انسدادها و مشکلات قلبی مورد استفاده قرار می گیرد.
آنژیوگرافی به عنوان یک ابزار تشخیصی مهم و مدرن در پزشکی شناخته میشود و به روند شناسایی آسیب های قلبی کمک کرده و مسیر درمان را برای بیماران هموار می کند.
برای اینکه آنژیوگرافی با بهترین روش انجام شود پزشک از ماده حاجب استفاده می کند که یک رنگ خاص است و با استفاده از اشعه ایکس می توان تصاویری کاملاً دقیق از جریان خون و ساختار رگ های قلب دریافت نمود.
این اقدام تخصصی به پزشک کمک می کند تا تمامی نواحی مسدود تنگ شده و یا آسیب دیده در عروق کرونر را شناسایی کنند و با برنامه ریزی دقیق اقدامات درمانی صورت می پذیرد.
به طور معمول این ابزار تشخیصی برای بیمارانی که دارای علائم خاص هستند کاربرد دارد.
به عنوان مثال درد قفسه سینه، تنگی نفس و حتی نتایج غیر طبیعی در آزمایشات قلبی مهمترین علت انجام آنژیوگرافی قلب محسوب میشوند.
نکته حائز اهمیت در مورد آنژیوگرافی قلب این است که این فرایند تخصصی نه فقط برای تشخیص بیماری ها بلکه برای درمان نیز کاربرد دارد.
عمدتاً پزشکان آنژیوگرافی را یک روش تهاجمی می دانند اما با وجود مزایای بسیار زیادی که دارد در تشخیص و درمان بیماری های قلبی به عنوان یک استاندارد طلایی شناخته شده و در حیطه درمان بیماری های قلبی نقش بسیار مهمی دارد.
کاربرد آنژیوگرافی قلب چیست؟
درصد زیادی از بیماران مبتلا به آسیب های قلبی در طول مسیر تشخیص یا درمان آسیب آنژیوگرافی را انجام می دهند.
اما همواره این سوال مطرح میشود که آنژیوگرافی قلب چه کاربردی دارد و در چه موقعیتی از آن استفاده میشود.
از جمله کاربردهای آنژیوگرافی قلب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تشخیص انسداد یا تنگی عروق کرونری
یکی از آسیب های خطرناک و مخرب در بدن مسدود شدن یا تنگی در عروق کرونر است که با علائمی مثل درد شدید در قفسه سینه، تنگی نفس یا حتی حمله قلبی همراه می باشد.
بهترین راه برای تشخیص به موقع انسداد پیش آمده در عروق کرونر آنژیوگرافی است که می توان از عوارض بسیار جدی جلوگیری نمود.
برنامه ریزی برای درمان های مداخله ای
بعد از تشخیص انسداد و گرفتگی در عروق کرونر پزشکان درمان فوری را شروع می کنند.
برای اینکه بتوانند شدت و موقعیت انسداد را به طور دقیق مشخص کنند و یا از روش های درمانی مانند استنت گذاری استفاده کنند نیاز است که بیمار تحت آنژیوگرافی قلب قرار بگیرد.
از آنجایی که آنژیوگرافی اطلاعاتی جامع در مورد وضعیت عروق در اختیار پزشک قرار می دهد قطعاً برنامه ریزی برای جراحی بای پس عروق کرونر با این فرایند تخصصی به درستی پیش می رود.
ارزیابی عملکرد عروق بعد از درمان
بعد از درمان آسیب ها و مشکلات عروقی مهم است که پزشک نظارت دقیقی بر میزان موفقیت درمان داشته باشد.
به ویژه زمانی که برای رفع گرفتگی بیمار استنت گذاری و یا جراحی بای پس را انجام می دهد.
اساساً پزشکان برای ارزیابی تاثیر تکنیک های درمانی و شناسایی عوارض احتمالی بعد از درمان های مداخله ای آنژیوگرافی را انجام می دهند تا نظارت دقیق تری بر سلامت بیماران داشته باشد.
شناسایی بیماری های مادرزادی قلب و عروق
گاهی اوقات افراد به طور مادرزادی به آسیب ها و ناهنجاری های قلبی مبتلا هستند، درصد زیادی از بیماران فقط با انجام آنژیوگرافی می توانند مشکلات ساختاری عروق و قلب را شناسایی کنند.
در این صورت متخصصان با اطلاعات بسیار دقیقی که در اختیار دارند می توانند برنامه ریزی مناسب را برای درمان انجام دهند.
بررسی علت علائم غیر عادی
گاهی اوقات افراد بدون هیچ زمینه خاصی علائم مشکوک را تجربه می کنند.
درد قفسه سینه، کاهش توانایی در انجام فعالیت های روزانه و حتی خستگی مفرط نشان می دهد که احتمالاً قلب و عروق مرتبط با آن با مشکل مواجه شده اند.
در این موقعیت آنژیوگرافی با هدف شناسایی آسیب های احتمالی انجام میشود.
ارزیابی موارد اورژانسی
گاهی اوقات بنا به دلایل مختلف افراد دچار حملات قلبی حاد میشوند در این مورد ممکن است خونرسانی به عضلات قلب مختل شده و اگر این عارضه سریع تر مورد ارزیابی قرار نگیرد آسیب های جبران ناپذیری را ایجاد خواهد کرد.
در این مورد پزشکان بلافاصله بعد از تایید حملات قلبی آنژیوگرافی را انجام می دهند تا با سرعت بیشتر علت انسداد عروق را شناسایی کنند و در صورت نیاز مداخله درمانی فوری صورت می پذیرد.
نحوه انجام آنژیوگرافی
اگر نیاز است که برای ارزیابی سلامت قلب و عروق کرونر آنژیوگرافی را انجام دهید به هیچ عنوان نگران نباشید.
این روش تشخیصی بسیار ساده و ایمن است و به هیچ عنوان سلامت بیمار را به خطر نخواهد انداخت.
برای انجام آنژیوگرافی متخصصانی همچون دکتر علیرضا جبلی از یک کاتتر استفاده می کنند تا با هدایت آن از رگ های خونی به قلب رسیده و در محدوده مورد نظر با تزریق ماده حاجب تصویربرداری را شروع می کنند.
به طور معمول از ماده حاجب استفاده می کنند تا تصاویر دریافتی از عروق کاملاً واضح و مشخص باشد معمولاً آنژیوگرافی تحت بی حسی موضعی انجام می پذیرد و بیمار در طول عمل هوشیار است.
با توجه به شرایط بیمار برای انتقال کاتتر به سمت قلب و عروق کرونر ممکن است از کشاله ران، دست و یا بازو استفاده کنند.
بعد از انتخاب محل ورود کاتتر ناحیه مورد نظر کاملاً تمیز و بیحس میشود، سپس یک شکاف کوچک در پوست ایجاد می کنند تا بتوانند کاتتر را وارد رگ نمایند.
در ادامه کاتتر به سمت رگ های قلب هدایت میشود و در محدوده مورد نظر ماده حاجب به داخل رگ های کرونر تزریق خواهد شد.
در ادامه با استفاده از اشعه ایکس تصویربرداری از محدوده مورد نظر صورت می پذیرد و متخصصان به طور دقیق متوجه میشوند که کدام قسمت دچار گرفتگی شده و شدت آسیب هم نمایان می گردد.
آنژیوگرافی حدوداً یک ساعت زمان می برد، پس از آن کاتتر خارج شده و محل برش بسته میشود، در مدت زمان کوتاهی بیمار تحت مراقبت قرار می گیرد و می توانند ساعاتی بعد از عمل به خانه بازگردند.
نکته حائز اهمیت در مورد نحوه انجام آنژیوگرافی قلب این است که اگر رگ دست برای این عمل مناسب نباشد متخصصان آنژیوگرافی را از پا انجام می دهند.
اما فراموش نکنید که این روش نیاز به زمان بیشتر برای بهبودی دارد و مهم است که بیمار چند ساعت بی حرکت بماند.
به طور معمول آنژیوگرافی قلب از راه دست یک روش ساده تر است و بیماران با محدودیت های حرکتی کمتری بعد از عمل مواجه خواهند شد.
آمادگی قبل از انجام آنژیوگرافی قلب
برای اینکه آنژیوگرافی قلب به درستی و با کمترین میزان خطر انجام شود اقداماتی که پزشک تاکید می کند را به درستی رعایت کنید.
قبل از آنژیوگرافی حداقل ۶ تا ۸ ساعت ناشتا باشید، اگر از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می کنید پیش از جراحی مجدداً این مسئله را به پزشک خود یادآوری کنید.
همچنین با انجام آزمایش های خون اقدام به بررسی کلیه و وضعیت انعقاد خون نمایید و روز عمل نتایج را همراه خود داشته باشید.
تمامی سوابق پزشکی و نتایج آزمایش را در اختیار پزشک قرار دهید و برای اطمینان فردی را با خود به همراه ببرید تا بتواند بعد از آنژیوگرافی برای انجام فعالیت های مختلف به شما کمک کنند.
مراقبت بعد از آنژیوگرافی قلب
از آنجایی که آنژیوگرافی قلب یک روش ساده و ایمن محسوب میشود اما بهتر است که مراقبت های بعد از عمل را با دقت زیاد انجام دهید تا از عوارض احتمالی جلوگیری نموده و بهبودی سریع اتفاق بیفتد.
بعد از آنژیوگرافی از محل ورود کاتتر به خوبی محافظت نمایید، بهداشت را رعایت کرده و محل مورد نظر را با ضدعفونی کردن در معرض عفونت قرار ندهید.
از اعمال فشار غیر طبیعی به ناحیه کاتتر خودداری کنید، همچنین اگر علائمی مثل قرمزی، تورم یا درد غیرعادی تجربه می کنید ممکن است در معرض عفونت قرار گرفته باشید و نیاز به مداخله درمانی باشد.
برای جلوگیری از لخته شدن خون و همچنین کاهش التهاب، تمامی داروهایی که پزشک تجویز می کند را در زمان بندی مناسب مصرف نمایید.
