آنژیوگرافی چیست؟

آنژیوگرافی نوعی روش تصویربرداری از طریق اشعه ایکس است که با استفاده از آن رگ‌های قلبی را مشاهده می‌کنند.

پزشکان با به‌کار گرفتن روش تشخیصی آنژیوگرافی، مشکلاتی که در جریان یافتن خون به قلب وجود دارد را رفع می‌کنند.

برای اینکه رگ‌های قلبی به‌خوبی مشاهده بشوند، رنگ‌هایی را به داخل رگ‌ها تزریق می‌کنند تا تصاویری که از رگ‌ها به‌دست می‌آید دقیق باشد و تمام گرفتگی‌ها را نشان دهد.

تصاویری به‌دست‌آمده از طریق آنژیوگرافی، هرگونه انسداد و تنگی در رگ‌ها را نشان می‌دهد و با وجود آن پزشکان متوجه مشکل و اختلال موجود شده و در جهت رفع آن اقدامات لازم انجام می‌شود.

کاربرد های انجام آنژیوگرافی

آنژیوگرافی، به عنوان یک ابزار تشخیصی قدرتمند، کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف پزشکی دارد.

یکی از مهمترین کاربردهای آنژیوگرافی، تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی است.

در این زمینه، آنژیوگرافی عروق کرونر قلب نقش حیاتی در تشخیص تنگی یا انسداد این رگ‌ها ایفا می‌کند.

این اطلاعات برای تصمیم‌گیری در مورد نیاز به آنژیوپلاستی، استنت‌گذاری یا جراحی بای‌پس قلب بسیار مهم است.

آنژیوگرافی علاوه بر بیماری‌های قلبی، در تشخیص بیماری‌های عروقی مغز نیز استفاده می‌شود.

آنژیوگرافی مغزی می‌تواند تنگی، آنوریسم یا سایر ناهنجاری‌های عروقی که می‌توانند منجر به سکته مغزی شوند را شناسایی کند.

با استفاده از این اطلاعات پزشکان می توانند بهترین روش درمانی را جهت پیشگیری از عواقب جدی این بیماری‌ها انتخاب کنند.

آنژیوگرافی همچنین نقش مهمی در تشخیص بیماری‌های عروقی اندام‌ها دارد. برای مثال، در بیماران مبتلا به بیماری شریانی محیطی، آنژیوگرافی می‌تواند محل و میزان تنگی یا انسداد شریان‌های پاها را نشان دهد.

این اطلاعات برای برنامه‌ریزی درمان‌هایی مانند آنژیوپلاستی یا جراحی عروق محیطی ضروری است.

علاوه بر این، آنژیوگرافی می‌تواند برای تشخیص لخته‌های خون در ریه‌ها (آمبولی ریوی) و بررسی رگ‌های خونی در کلیه‌ها استفاده شود.

به طور خلاصه، آنژیوگرافی یک تکنیک تصویربرداری ارزشمند است که به پزشکان در تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌های عروقی در قسمت‌های مختلف بدن کمک می‌کند.

دقت بالای این تکنیک در نشان دادن ساختار و عملکرد رگ‌ها، آن را به ابزاری ضروری در تشخیص و مدیریت بسیاری از بیماری‌های پزشکی تبدیل کرده است.

استفاده از آنژیوگرافی می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری‌ها، تعیین بهترین درمان و در نهایت بهبود نتایج بالینی برای بیماران کمک کند.

دلایل استفاده از آنژیوگرافی

• برای اینکه سلامت قلب و عروق بدن و چگونگی جریان یافتن خون در رگ‌ها مشخص شود باید آنژیوگرافی انجام شود.
• از طریق روش تشخیصی آنژیوگرافی می‌توان اختلالات و بیماری‌های زیر را تشخیص داد:
• وجود بیماری‌های شریان محیطی که باعث کم شدن خون‌رسانی به عضلات موجود در پا می‌شود.
• وجود بیماری آترواسکلروز که به‌صورت باریک شدن شریان‌های موجود در قلب و ریسک وجود سکته مغزی و حمله قلبی خود را نشان می‌دهد.
• وجود لخته خون در داخل ریه‌ها و آمبولی که نشان‌دهنده انسداد در داخل شریان‌های ریوی بدن است.
• داشتن آنوریسم‌ مغزی که باعث ایجاد برآمدگی در رگ‌های خونی مغز می‌شود.
• وجود آنژین که به‌صورت درد در قفسه سینه خود را نشان می‌دهد و موجب کاهش یافتن جریان خون به عضلات قلب می‌شود.
• انسداد یافتن جریان خون به داخل کلیه‌ها

آمادگی‌های قبل از انجام آنژیوگرافی

پیش از اینکه این عمل انجام شود، بیمار باید یک‌سری نکات را مورد توجه قرار دهد و برای این کار آماده باشد.

از جمله این نکات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیمار باید در مورد سوابق پزشکی خود با پزشک صحبت کند و پزشک را در جریان هرگونه بیماری که وجود دارد قرار دهد.

چنانچه بیمار دارویی را مصرف می‌کند باید پزشک را از داروهای مصرفی خود مطلع کند تا اگر لازم است قبل از انجام آنژیوگرافی مصرف آن داروها قطع شوند.

از جمله داروهای رقیق‌کننده خون که از مدتی قبل از انجام آنژیوگرافی نباید مصرف شوند.

در مورد مراحل آنژیوگرافی و رویه کار، هرگونه سوالی که دارید را حتماً از پزشک خود بپرسید و با آگاهی کامل این کار را انجام دهید.

چند ساعت پیش از اینکه آنژیوگرافی انجام شود باید از خوردن و آشامیدن خودداری کرد.

مدت‌زمان ناشتا بودن را پزشک مشخص می‌کند.

این‌گونه، عارضه‌های جانبی ناشی از انجام این کار به حداقل می‌رسد.

انجام آنژیوگرافی تحت بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد و در شرایطی خاص، پزشک از آرام‌بخش و بیهوشی استفاده می‌کند.

در روز انجام آنژیوگرافی باید لباس راحت و گشاد پوشیده و هیچ‌گونه زیورآلاتی را همراه خود به بیمارستان نبرید.

شخصی را همراه خود به بیمارستان ببرید تا بعد از انجام آنژیوگرافی شما را همراهی کند.

بعد از انجام آنژیوگرافی باید از رانندگی کردن خودداری کنید.

به همین منظور است که از شما می‌خواهند که همراه داشته باشید.

چگونگی انجام آنژیوگرافی

آنژیوگرافی را جهت بررسی انسداد و گرفتگی موجود در عروق بدن مورد استفاده قرار می‌دهند.

برای انجام آن، پزشک متخصصی همچون دکتر علیرضا جبلی با به‌کار گرفتن ماده حاجب که نوعی ماده بر پایه ید است و تزریق آن به درون رگ‌ها، از طریق اشعه ایکس باعث مشاهده دقیق عروق خونی می‌شود.

در این شرایط، هرگونه انسداد و گرفتگی وجود دارد مشخص شده و ناهنجاری‌های موجود نشان داده می‌شود.

آنژیوگرافی را در داخل بیمارستان‌ها و کلینیک‌های قلب و عروق که مجهز هستند انجام می‌دهند.

برای انجام آن، بیمار را بر روی تخت مخصوصی قرار داده و ناحیه کشاله ران یا بازو که از راه آن‌ها آنژیوگرافی انجام می‌شود را ضدعفونی و بی‌حس می‌کنند.

در این مرحله، پزشک برشی کوچک بر ناحیه موردنظر زده و از طریق آن برش، کاتتر را که لوله‌ای نازک و انعطاف‌پذیر است را وارد رگ کرده و آن را به سمت ناحیه مدنظر هدایت می‌کنند.

زمانی که کاتتر به محل موردنظر رسید، ماده حاجب را به رگ تزریق می‌کنند تا تصاویری که از طریق اشعه ایکس دریافت می‌شود دقیق و واضح باشد.

تصاویر حاصل‌شده در مانیتور قابل مشاهده بوده و می‌توان از طریق آن هرگونه انسداد و گرفتگی که در رگ وجود دارد را مشاهده کرد.

بعد از اینکه تصویربرداری انجام شد، پزشک کاتتر را از بدن خارج کرده و ناحیه‌ای که برش داده شده است را با فشار می‌بندند تا از خونریزی جلوگیری شود.

فرایند انجام آنژیوگرافی مدت‌زمانی بین ۳۰ دقیقه تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد که این زمان با توجه به پیچیدگی کار کاملاً متفاوت است.

آنژیوگرافی دست چگونه انجام می‌شود؟

آنژیوگرافی دست نیاز به مهارت‌های تخصصی دارد که متخصصان قلب و عروق باتجربه و مهارت کافی از آن استفاده می‌کنند.

این نوع روش تشخیصی، یک فرآیند تصویربرداری قلبی است که از طریق شریان‌های دست انجام می‌شود.

در این روش، ماده آنژیوگرافی به داخل شریان‌های دست تزریق می‌شود و سپس تصاویر اشعه ایکس از رگ‌های قلب گرفته می‌شود.

در مورد آنژیوگرافی دست، بلافاصله ورق از مچ دست خارج شده و از وسیله‌ای به نام (TR Band) برای جلوگیری از خونریزی از ورید بازو استفاده می‌شود.

آنژیوگرافی دست عمدتاً انجام می‌شود، مگر در مواردی که بنا به صلاحدید پزشک، آنژیوگرافی از طریق پا انجام شود.

لازم است بدانید که تصمیم نهایی برای استفاده از آنژیوگرافی دست یا روش دیگری برای تشخیص انسداد شریان قلب بر اساس تشخیص پزشک و ویژگی‌های بالینی بیمار گرفته می‌شود.

هر روش تصویربرداری ممکن است مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد، بنابراین پزشک شما می‌تواند بهترین گزینه را برای شرایط شما تعیین کند.

آنژیوگرافی پا چگونه انجام می‌شود؟

مشابه آنژیوگرافی دست، آنژیوگرافی پا نیز گاهی انجام می‌شود.

آنژیوگرافی پا روشی است که در آن از یکی از شریان‌های بزرگ کشاله ران برای دسترسی به شریان‌های کرونری قلب استفاده می‌شود.

در این روش، یک کاتتر نازک و انعطاف‌پذیر از طریق یک سوراخ کوچک در پوست ران به داخل شریان اصلی پا وارد می‌شود.

افرادی که از طریق پا آنژیوگرافی می‌شوند، ممکن است کمی دیرتر مرخص شوند و لازم است شب اول یک نفر کنارشان باشد.

افرادی که آنژیوگرافی قلب از طریق پا انجام می‌دهند، ممکن است بعد از عمل احساس خستگی کنند یا محل زخم آنها تا چند روز دردناک و کبود باشد که کاملاً طبیعی است.

نکات مراقبتی بعد از انجام آنژیوگرافی

بعد از اینکه آنژیوگرافی انجام شد، پزشک توصیه‌هایی به بیمار می‌کند و یک‌سری نکات مراقبتی را ارائه می‌دهد که عبارتند از:

• مدت‌زمانی را باید به استراحت کردن اختصاص داد.
• از انجام دادن کارهای سنگین و فعالیت‌های شدید بدنی برای ۲۴ الی ۴۸ ساعت باید خودداری نمود.
• از محل ورود کاتتر باید به‌خوبی مراقبت شود و پانسمان آن سر وقت تعویض گردد.
• از لحاظ وجود عفونت، قرمزی و ترشح محل زخم ایجاد شده باید به‌خوبی بررسی شود.
• هرگونه دارویی که پزشک تجویز کرده است را باید کامل و سر وقت مصرف نمود.
• برای مدتی باید از خیس کردن ناحیه برش‌خورده خودداری نمود.
• چنان‌چه علائمی چون درد در قفسه سینه، تنگی نفس، بی‌حسی و … رخ داد باید حتماً به پزشک اطلاع داد.
• به پزشک معالج در زمان مشخص‌شده باید مراجعه نمود تا وضعیت بررسی شود.

مزایای انجام آنژیوگرافی

• ارائه دادن تصاویری واضح و دقیق از رگ‌ها و عروق بدن و عملکردی که دارند.
• مشخص شدن اختلال موجود و برنامه‌ریزی کردن برای درمان شدن مشکل و اختلال موجود
• امکان مداخله درمانی در زمان تشخیص عارضه مثل رفع کردن گرفتگی از طریق آنژیوپلاستی
• کم‌تهاجمی بودن
• نیاز نداشتن به بستری
• دوران نقاهت کوتاه
• کاهش ریسک بروز عفونت و عارضه‌های جانبی
• ارائه اطلاعات دینامیکی از جریان یافتن خون

آنژیوگرافی روشی تشخیصی و درمانی است که مزایای متعددی دارد.

یکی از مهمترین مزایای آنژیوگرافی، توانایی آن در ارائه تصاویر دقیق و با جزئیات بالا از ساختار و عملکرد رگ‌های خونی است.

این تصاویر به پزشکان کمک می‌کنند تا محل دقیق تنگی، انسداد، آنوریسم یا سایر ناهنجاری‌های عروقی را با دقت بالایی شناسایی کنند.

این سطح از جزئیات در بسیاری از موارد برای تشخیص صحیح و برنامه‌ریزی درمانی مناسب ضروری است.

یکی دیگر از مزایای آنژیوگرافی، امکان انجام مداخلات درمانی همزمان با تشخیص است.

در بسیاری از موارد، هنگامی که تنگی یا انسداد در یک رگ در طول آنژیوگرافی تشخیص داده می‌شود، پزشک می‌تواند بلافاصله برای برداشتن آن اقدام کند.

به عنوان مثال، در آنژیوگرافی عروق کرونر، اگر تنگی قابل توجهی مشاهده شود، آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری را می‌توان در همان جلسه انجام داد.

این امر می‌تواند نیاز به یک روش درمانی جداگانه را از بین ببرد و زمان بهبودی بیمار را تسریع کند.

علاوه بر این، آنژیوگرافی معمولاً یک روش کم‌تهاجمی در نظر گرفته می‌شود.

در مقایسه با جراحی قلب باز که نیاز به برش‌های بزرگ و بستری طولانی در بیمارستان دارد، آنژیوگرافی از طریق یک برش کوچک در پوست انجام می‌شود.

این امر منجر به درد کمتر، جای زخم‌های کوچک‌تر و زمان بهبودی کوتاه‌تر برای بیمار می‌شود. خطر عفونت و سایر عوارض جراحی نیز با آنژیوگرافی به طور قابل توجهی کمتر است.

آنژیوگرافی می‌تواند اطلاعات پویایی در مورد جریان خون در رگ‌ها ارائه دهد.

با مشاهده نحوه حرکت ماده حاجب در رگ‌ها، پزشک می‌تواند ارزیابی دقیقی از میزان جریان خون و وجود هرگونه ناهنجاری انجام دهد.

این اطلاعات می‌تواند در تشخیص شرایطی مانند بیماری شریان محیطی یا تنگی شریان کلیوی بسیار ارزشمند باشد.

در مجموع، دقت بالا، امکان انجام درمان همزمان، کم‌تهاجمی بودن و ارائه اطلاعات پویا، آنژیوگرافی را به ابزاری بسیار مفید و کارآمد در تشخیص و درمان بیماری‌های عروقی تبدیل کرده است.

عوارض انجام آنژیوگرافی

در برخی موارد، آنژیوگرافی ممکن است با عوارض و آسیب‌هایی برای بیمار همراه باشد. این موارد اغلب کوتاه مدت هستند. عوارض آنژیوگرافی قلب شامل موارد زیر است:

انجام آنژیوگرافی در کنار مزایایی که دارد، یک‌سری عارضه را در فرد ایجاد می‌کند که این عارضه‌ها عبارتند از:

• داشتن واکنش آلرژیک به ماده حاجب تزریق‌شده چون وجود بثورات پوستی و خارش یا در مواقع حاد نفس‌تنگی داشتن
• خونریزی در ناحیه ورود کاتتر
• کبودی در محل ورود کاتتر
• آسیب دیدن رگ‌های خونی در زمان آنژیوگرافی
• بروز حملات قلبی و سکته مغزی
• ایجاد مشکلات کلیوی
• خطرات ناشی از قرارگیری در معرض اشعه ایکس مثل ابتلا به سرطان
• احتمال انسداد شریان دسترسی
• لخته شدن خون
• احساس ضعف، حالت تهوع یا استفراغ
• احساس درد در کشاله ران یا قفسه سینه
• عفونت در محل کاتتر آنژیوگرافی

تفاوت آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی

آنژیوگرافی در واقع یک روش تشخیصی برای بررسی و مشاهده وضعیت رگ‌ها قبل از درمان است.

در حالی که آنژیوپلاستی در واقع یک روش درمانی است که پس از مشاهده تصاویر به دست آمده از آنژیوگرافی، طبق تشخیص جراح و متخصص قلب انجام می‌شود.

در روش آنژیوپلاستی قلب، مانند آنژیوگرافی، یک کاتتر توسط متخصص قلب و با هدایت اشعه ایکس وارد شریان مسدود شده می‌شود و یک بالون بادی در ناحیه مسدود شده رگ قرار می‌گیرد.

بالون انسداد را باز می‌کند و باعث جریان مجدد خون می‌شود.

چرا دکتر علیرضا جبلی را برای انجام آنژیوگرافی انتخاب کنیم؟

انتخاب پزشک مناسب برای انجام آنژیوگرافی اهمیت زیادی دارد، زیرا دقت در تشخیص و نحوه انجام این روش می‌تواند تأثیر مستقیم بر سلامت قلب و روند درمان بیمار داشته باشد.

دکتر علیرضا جبلی به عنوان یکی از متخصصان قلب و عروق با تجربه بالا در زمینه انجام آنژیوگرافی تشخیصی و درمانی شناخته می‌شوند.

ایشان با بهره‌گیری از تجهیزات به‌روز و رویکرد علمی دقیق، تمام مراحل تشخیص، انجام آنژیوگرافی و مراقبت‌های بعد از آن را با حوصله و دقت بالا انجام می‌دهند.

از ویژگی‌های برجسته دکتر جبلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تجربه بالا در انجام آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی با درصد موفقیت بسیار بالا
• تشخیص دقیق علت تنگی یا گرفتگی عروق با تکیه بر روش‌های علمی و تصویربرداری پیشرفته
• برخورد صمیمی و توضیحات کامل به بیمار قبل از عمل برای کاهش استرس
• پیگیری دقیق وضعیت بیمار بعد از انجام آنژیوگرافی و ارائه برنامه دارویی و تغذیه‌ای اختصاصی
• انجام آنژیوگرافی با روش‌های کم‌تهاجمی (از طریق دست) برای راحتی بیشتر بیمار و کاهش زمان نقاهت

دکتر جبلی همواره تأکید دارند که هدف از انجام آنژیوگرافی تنها تصویربرداری نیست، بلکه تشخیص دقیق و پیشگیری از پیشرفت بیماری‌های قلبی است.

به همین دلیل بیماران پس از مراجعه نه تنها از مهارت پزشکی، بلکه از احساس آرامش و اطمینان خاطر ایشان رضایت بالایی دارند.

تجربه یکی از بیماران از انجام آنژیوگرافی

حدود شش ماه پیش شروع کردم به احساس دردهای پراکنده در قفسه سینه، مخصوصاً موقع بالا رفتن از پله یا وقتی عصبی می‌شدم.

اوایل جدی نگرفتم، اما چند بار هم دچار تنگی نفس و احساس سنگینی در سینه شدم. بعد از مراجعه به پزشک عمومی، ایشون منو به متخصص قلب ارجاع دادن.

از طریق جستجو در اینترنت و خوندن نظرات بیماران مختلف با دکتر علیرضا جبلی آشنا شدم. بیشتر بیمارانش از برخورد صمیمی، دقت بالا و توضیحات کاملشون تعریف کرده بودن.

تصمیم گرفتم برای اطمینان بیشتر وقت ویزیت بگیرم.

در اولین مراجعه، دکتر جبلی بعد از شنیدن کامل شرح حال و بررسی نوار قلب و اکو، احتمال گرفتگی عروق رو مطرح کردن و گفتن برای تشخیص قطعی بهتره آنژیوگرافی انجام بدم.

ایشون خیلی با حوصله مراحل کار رو توضیح دادن، اینکه آنژیوگرافی در واقع نوعی تصویربرداری از عروق قلبه و با تزریق ماده حاجب داخل رگ انجام میشه تا مشخص بشه رگ‌ها تنگی یا گرفتگی دارن یا نه.

یک هفته قبل از عمل، دکتر آزمایش خون، نوار قلب و عکس قفسه سینه برام نوشت تا وضعیت کلی بدنم بررسی بشه. همچنین گفتن از ۶ ساعت قبل از آنژیوگرافی نباید چیزی بخورم یا بنوشم.

روز عمل، وارد بخش آنژیوگرافی شدم. محیط کاملاً آرام و استریل بود. داروی بی‌حسی موضعی تزریق کردن و از طریق رگ دستم لوله باریکی وارد کردن.

هیچ دردی حس نکردم، فقط یه فشار خیلی ملایم موقع ورود کاتتر حس می‌کردم.

کل فرایند کمتر از نیم ساعت طول کشید. در حین کار روی مانیتور دیدم که پزشک چطور جریان خون در رگ‌های قلبم رو بررسی می‌کرد.

بعد از پایان آنژیوگرافی، دکتر جبلی نتایج رو همون‌جا برام توضیح دادن و گفتن که در یکی از رگ‌ها تنگی خفیف وجود داره، اما هنوز نیازی به آنژیوپلاستی نیست و با دارو و رعایت سبک زندگی قابل کنترل هست.

بعد از عمل حدود ۵–۶ ساعت در بخش تحت نظر بودم تا محل ورود کاتتر بررسی بشه و از بروز خونریزی جلوگیری کنند.

دکتر تأکید کردن تا چند روز از فعالیت‌های سنگین و خم شدن زیاد خودداری کنم. محل ورود کاتتر رو هم باید تمیز نگه می‌داشتم و پانسمانش رو طبق دستور تعویض می‌کردم.

خوشبختانه هیچ عارضه‌ای نداشتم و فردای آنژیوگرافی تونستم به کارهای روزمره برگردم.

الان چند ماه گذشته و با داروهایی که دکتر جبلی تجویز کردن و تغییر در رژیم غذایی و پیاده‌روی روزانه، احساس خیلی بهتری دارم.

سوالات متداول

آیا قبل از آنژیوگرافی باید ناشتا باشم؟

بله، معمولاً برای جلوگیری از عوارض ناشی از آرام‌بخشی و اطمینان از نتایج دقیق، ناشتا بودن به مدت ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل ضروری است. دستورالعمل‌های پزشک خود را دنبال کنید.

آیا می‌توانم همان روز آنژیوگرافی به خانه بروم؟

بیشتر آنژیوگرافی‌ها به صورت سرپایی انجام می‌شوند و به شما این امکان را می‌دهند که همان روز به خانه بروید.

با این حال، باید ترتیب دهید که کسی شما را به خانه برساند، زیرا آرام‌بخشی ممکن است توانایی رانندگی شما را مختل کند.

آیا آنژیوگرافی قلب خطرناک است؟

خطر خاصی در انجام آنژیوگرافی قلب وجود ندارد، اما ممکن است برخی از افراد به مواد مورد استفاده برای این روش حساسیت داشته باشند و دچار ایست قلبی شوند.

توصیه می‌شود برای جلوگیری از این مشکل، آزمایش‌های مرتبط با آنژیوگرافی را انجام دهید.

آنژیوگرافی قلب چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان آنژیوگرافی قلب معمولاً بین ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت است.

آیا برای آنژیوگرافی قلب بیهوشی لازم است؟

آنژیوگرافی قلب نیازی به بیهوشی بیمار ندارد. فقط از آرام‌بخش و بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.