چندی پیش، حملات قلبی در درجه اول مشکلی بود که افراد مسن با آن مواجه بودند. به ندرت پیش میآمد که افراد کمتر از ۴۰ سال دچار حمله قلبی شوند. در حال حاضر از هر ۵ بیمار سکته قلبی ۱ نفر زیر ۴۰ سال سن دارد.
در اینجا یک واقعیت نگرانکننده دیگری که مطرح میشود، شیوع سکته قلبی در آخر دهه ۲۰ یا اوایل ۳۰ سالگی است. بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶، میزان حمله قلبی هر سال ۲ درصد در این گروه سنی جوان افزایش یافته است.
فقط به این دلیل که جوانتر هستید، پس از حمله قلبی، شرایط بهتری نخواهید داشت. بیمارانی که در ۲۰ یا ۳۰ سالگی دچار حمله قلبی میشوند، با خطرات مشابه با بیماران مسن مواجه هستند. هنگامی که اولین حمله قلبی را تجربه کردید، بدون در نظر گرفتن سن، شانس شما برای مرگ بر اثر دومین حمله قلبی یا سکته مغزی افزایش خواهد یافت.
اهمیت سکته قلبی در نوجوانان و جوانان
مرگ ناگهانی جوانان به دلیل سکته قلبی یک پایان ناگهانی و دردناک برای زندگیهای آنهاست. این مشکل به دلایل مختلفی از جمله سبک زندگی ناسالم، بیماریهای قلبی و گاهی عفونی رخ میدهد.
در سکته قلبی، فعالیتهای قلب، تنفس و جریان خون به طور ناگهانی متوقف میشود و علائم حیاتی به سرعت کاهش مییابند. در بعضی موارد، مرگ ناگهانی قلبی در جوانان به دلیل نقصهای قلبی مادرزادی رخ میدهد و اغلب این مشکلات از زمان تولد با فرد همراه بوده است. اما در بسیاری از موارد، عواملی مانند افزایش کلسترول خون، فشار خون بالا، مصرف دخانیات و ابتلا به بیماریهایی مثل کووید-۱۹ نقش مهمی در بروز این مشکل دارند.
حملههای قلبی به دلیل مشکلات قلبی مادرزادی، یکی از علل اصلی مرگ ناگهانی جوانان در طی فعالیت بدنی، به ویژه در ورزشهای رقابتی و قهرمانی است. اما این موضوع تنها منحصر به ورزشکاران حرفهای نیست، بلکه سکته قلبی به دلایل مختلف از جمله فشارهای عصبی و گرفتگی عروق در جوانان همچنان در حال افزایش است که یک خطر جدی برای همه ما به حساب میآید.
علل سکته قلبی در جوانان
سکته قلبی یک وضعیت اورژانسی است که به دلیل انسداد شریانها، جریان خون به قلب متوقف میشود. این مشکل میتواند به دلیل کمبود اکسیژن در عضله قلب باعث از دست دادن کارایی و ضربان قلب شود. همچنین، سکته قلبی ممکن است ناشی از اختلال در سیگنالهای الکتریکی قلب باشد. قلب به عنوان یک پمپ طبیعی عمل میکند و برای فعالیت صحیح خود به این سیستم الکتریکی وابسته است.
سیستم الکتریکی قلب مسئول تنظیم ضربان و ریتم قلب است. بنابراین، هرگونه تپش قلب غیرطبیعی یا نامنظم نشانگر وجود مشکل در سیستم الکتریکی قلب است.

عواملی مانند گرفتگی عروق، فشار سنگین و ناگهانی بر قلب و یا اختلال در سیستم الکتریکی میتوانند منجر به سکته قلبی وایست قلبی شوند. برخی از علل مرگ ناگهانی در جوانان بر اثر حملات قلبی عبارت هستند از:
دیابت
افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر در معرض حمله قلبی هستند. قند خون بالا که با دیابت مرتبط است میتواند به رگهای خونی و اعصاب کنترل کننده قلب آسیب برساند. اگرچه دیابت نوع ۲ از نظر تاریخی یک بیماری بوده که افراد در سنین بالاتر به آن مبتلا میشدند، اما تعداد نوجوانان و بزرگسالان جوان (۱۰ تا ۱۹ ساله) مبتلا به دیابت نوع ۲ در دو دهه گذشته بر اساس CDC دو برابر شده است.
افزایش جوانان مبتلا به پرفشاری خون
فشار خون بالا یا پرفشاری خون یکی از بزرگترین ریسک فاکتورها برای بیماریهای قلبی عروقی است. متأسفانه، درست مانند روند حملات قلبی، بروز فشار خون بالا در جوانان سریعتر از افراد مسن در حال افزایش است. فشار خون بالا باعث ضخیم شدن ماهیچههای قلب، آسیب به رگهای خونی و افزایش خطر حمله قلبی میشود.
چاقی و حملات قلبی در جوانان
اضافه وزن به دلایل مختلفی تأثیر قابل توجهی بر افزایش احتمال بروز سکته قلبی در جوانان دارد. برای شروع، حمل وزن اضافی فشار زیادی به قلب شما دارد. چاقی به تنهایی احتمال حمله قلبی در جوانان را افزایش میدهد حتی اگر سالم باشید.
با این حال، بیمارانی که اضافه وزن دارند و چاق هستند، اغلب دارای بیماریهای دیگری مانند فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا هستند که سلامت قلب آنها را مختل کرده و خطر سکته قلبی را افزایش میدهد.
کلسترول بالا عامل سکته قلبی در جوانان
مصرف بیش از حد کلسترول میتواند به حمله قلبی منجر شود. رسوبات چربی در رگهای خونی شما شکل میگیرند و باعث توقف جریان خون خواهند شد. این رسوبات باعث ایجاد لخته و در نهایت حمله قلبی میشوند. کلسترول بالا در جوانان خطر حمله قلبی را افزایش میدهد. در حال حاضر هر ۱۳ کودک یک نفر کلسترول بالا دارد.
سیگار کشیدن و افزایش خطر سکته قلبی برای جوانان
در میان تمام مواردی که در بروز حملات قلبی در جوانان و نوجوانان نقش دارد، کشیدن سیگار یکی از مهمترین ریسک فاکتورها محسوب میشود. خطر حمله قلبی در جوانان به نسبت با تعداد سیگارهایی که میکشند افزایش مییابد. مصرف یک بسته سیگار در روز در مقایسه با افراد غیرسیگاری بیش از دو برابر خطر حمله قلبی را افزایش میدهد.
سیگارهای الکترونیکی نیز حاوی نیکوتین و سایر ترکیبات سمی هستند که ضربان قلب شما را تسریع کرده و فشار خون شما را بالا میبرند.
تأثیر سوء مصرف مواد بر سکته قلبی جوانان
کارشناسان هنوز در حال بررسی تأثیر ماری جوانا بر قلب هستند، اما آنها میدانند که ضربان قلب را بالا برده و خطر حمله قلبی را افزایش میدهد. با این حال، تأثیر کوکائین بر قلب به خوبی ثابت شده است. کوکائین ضربان قلب را افزایش میدهد، رگهای خونی را سخت و غیرقابل انعطاف میکند و باعث افزایش فشار خون خواهد شد که همه این موارد با حملات قلبی مرتبط هستند.
پیشگیری از مرگ ناگهانی در جوانان
اگر یک جوان در معرض خطر بیماری قلبی قرار دارد، متخصص قلب و عروق ممکن است توصیه کند که از ورزشهای رقابتی و حرفهای خودداری کند. در برخی موارد، داروها یا جراحی ممکن است برای کاهش پیامدهای بیماری قلبی توصیه شود. به عنوان مثال، در صورت اختلال در سیستم الکتریکی قلب، دفیبریلاتور قلبی (ICD) کاشته میشود تا ریتم قلب را کنترل کند.
علاوه بر این، مدیریت سبک زندگی به عنوان راهکار اصلی در پیشگیری از بیماری قلبی بسیار مهم است. داشتن یک سبک زندگی سالم در کاهش خطر سکته قلبی بسیار مؤثر است. پیروی از اقدامات زیر بهبود سلامت قلب را تسهیل میکند:
- داشتن رژیم غذایی سالم و متوازن
- انجام فعالیتهای ورزشی منظم و مناسب برای سلامت قلب
- کاهش استفاده از مواد مخدر و مصرف سیگار
- کنترل استرس و مدیریت روانشناختی
- حفظ وزن مناسب و کاهش اضافه وزن
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی و ارزیابی سلامت قلب و عروق
اهمیت اقدامات فوق در پیشگیری از بیماری قلبی نباید نادیده گرفته شود.
جمع بندی
بسیاری از حملات قلبی قابل پیشگیری هستند. با تغییرات در شیوه زندگی و در صورت لزوم، با مصرف داروها میتوان عوامل خطر را کاهش داد. دکتر علیرضا جبلی متخصص قلب و عروق میتواند به شما کمک کند تا پشتیبانی لازم برای جلوگیری از سکته قلبی را دریافت کنید.
با پیروی از توصیههای پزشکان، مراقبت از سلامت قلب و عروق، مراقبت از فشار خون و کنترل قند خون، و مراقبت از سطح چربیهای خون، میتوانید خطر حمله قلبی را کاهش دهید. همچنین، کسب آگاهی در مورد نشانهها و علائم سکته قلبی و انجام فوریتهای اورژانسی نیز از اهیمت بسزایی برخوردار است.