فشار خون بالا یک مشکل جدی است که میتواند به عوارض خطرناکی منجر شود. وقتی فشار خون بیش از حد طبیعی باشد، میتواند به آسیب دیواره شریانها و رگهای خونی منجر شود. این آسیب میتواند به مشکلات جدی مانند ناتوانی، کیفیت زندگی پایین، حمله قلبی و حتی سکته مرگبار منجر شود.
بنابراین، برای کاهش خطر عوارض جانبی جدی، مهم است که فشار خون را کنترل کنید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. همچنین نباید فراموش کنید که فشار خون بالا هیچ علامتی ندارد تا زمانی که عوارض آن را تجربه کنید، بنابراین منظم چک کردن فشار خون توسط پزشک متخصص قلب و عروق دکتر محمدرضا جبلی و آگاهی از مقدار آن بسیار مهم است.
عوارض فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا یا همان هایپرتانسیون یک وضعیت است که فشار خون در دیواره عروق بدن بالا میرود. اولین عارضه فشار خون بالا، احساس سردرد و سرگیجه است. همچنین ممکن است تنگی نفس، خستگی، بیخوابی، خشکی چشم، دل درد، تپش قلب، افزایش تعریق و احساس خفگی نیز را تجربه کنید. اگر فشارخون بالا برای مدت طولانی درمان نشود، میتواند باعث بروز مشکلات قلبی، عروقی و کلیوی شود.
آسیب به عروق
آسیب ناشی از فشار خون بالا به آرامی و به مرور زمان شروع میشود و اگر کنترل نشود، خطرات جدیتری ایجاد میکند. رگها و شریانهای اصلی بدن خون را به اعضا و بافتهای حیاتی میرسانند، افزایش فشار خون آسیبهایی در دیواره این شریانها ایجاد میکند. شریانهای سالم انعطافپذیر و قابل انبساط هستند و خون به آزادی در آنها جریان مییابد و اعضا را تأمین میکند. فشار خون بالا باعث آسیبهای زیر میشود:
آسیب و تضعیف شریانها
فشار خون بالا میتواند عوارض جدی برای سلولهای پوشش داخلی رگها ایجاد کند. زمانی که چربیهای موجود در رژیم غذایی به جریان خون اضافه میشوند، میتوانند در شریانهایی که قبلاً آسیب دیدهاند جمع شوند.
با گذشت زمان، دیوارههای رگها دچار کشسانی کمتری میشوند و این باعث محدود شدن جریان خون در کل بدن میشود. این فشار ثابت خون میتواند در جایی که دیواره رگ ضعیف است، باعث بزرگ شدن و برآمدگی آن شود که به آنوریسم معروف است.
یک آنوریسم ممکن است پاره شده و باعث خونریزی داخلی، خطرناکی شود. این آنوریسمها ممکن است در هر شریانی اتفاق بیافتد، اما در بزرگترین شریان بدن یعنی آئورت بیشتر روی میدهد.
آسیب به قلب
فشار خون بالا میتواند خطراتی برای قلب به همراه داشته باشد، از جمله:
بیماری عروق کرونر
شریانهایی که به دلیل فشار خون بالا آسیب دیدهاند، دچار مشکلاتی در تأمین خون به قلب میشوند. جریان خون کمتر به قلب میتواند باعث درد قفسه سینه (آنژین)، نامنظم شدن ضربان قلب (آریتمی) یا حمله قلبی شود.
آئورت و بطن چپ بزرگ شده
فشار خون بالا باعث میشود قلب برای پمپاژ خون به بدن بیشتر تلاش کند. این باعث ضخیم شدن بطن چپ قلب میشود. ضخامت بطن چپ باعث افزایش خطر حمله قلبی، نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی قلبی میشود.
نارسایی قلبی
همواره فشار خون بالا میتواند باعث فشار زیادی بر روی قلب شود. این فشار به مرور زمان میتواند عضله قلب را ضعیف کرده و باعث کاهش کارآیی آن شود. به طور کلی، این فشار بالا ممکن است باعث نارسایی قلبی شود.
آسیب به سیستم اسکلتی در اثر فشار خون بالا امکان پذیر است؟
فشار خون بالا میتواند باعث تحلیل استخوان شود که به پوکی استخوان معروف است. این مشکل به دلیل افزایش مقدار کلسیمی که بدن هنگام ادرار کردن از آن خارج میکند رخ میدهد. خانمهایی که دوران یائسگی را میگذرانند بیشتر در معرض خطر هستند. پوکی استخوان باعث ضعیف شدن استخوانها میشود و آنها را شکنندهتر میکند.
نقش فشار خون بالا در آسیب به دستگاه تنفسی
فشار خون بالا میتواند تأثیر مستقیمی بر دستگاه تنفسی داشته باشد. وقتی که فشار خون بالا است، خون با فشار بیشتر به آرتریولهای ریه هدایت میشود. این باعث میشود که عروق کوچک در دستگاه تنفسی تحت فشار قرار بگیرند و ممکن است خونرسانی به بافتها مختل شده و عملکرد آنها ضعیف شود. در نتیجه، مشکلاتی مانند آسم، عفونت ریه، انسداد مزمن ریه و حتی امبولی ریه (جریان خون مسدود شده در ریه) میتوانند به وجود آیند.
بنابراین، نگهداشتن فشار خون در محدوده طبیعی و مراقبت از سلامت دستگاه تنفسی اهمیت بالایی دارد.
همچنین، آپنه خواب نیز یک اختلال شایع در خواب است که ممکن است با فشار خون بالا همراه باشد. افراد مبتلا به آپنه خواب نمیتوانند در طول شب به طور مداوم تنفس کنند و این میتواند تأثیرات منفی بر روی کیفیت خواب و کیفیت زندگی آنها داشته باشد.
آسیب مغزی بر اثر فشار خون بالا
مغز نیاز به یک منبع خون مغذی برای عملکرد صحیح دارد و فشار خون بالا ممکن است به روشهایی که در ادامه آوردیم بر مغز تأثیر بگذارد:
حمله ایسکمیک گذرا
TIA یا سکته کوچک، یک اختلال کوتاه و موقت در جریان خونرسانی به مغز است. علل این اختلال میتواند سخت شدن شریانها یا لختههای خون ناشی از فشار خون بالا باشد. TIA در بیشتر مواقع یک علامت هشدار دهنده سکته مغزی کامل محسوب میشود.
سکته
سکته مغزی یک مشکل جدی است که وقتی بخشی از مغز از اکسیژن و مواد مغذی کافی محروم میشود، رخ میدهد. این موضوع میتواند به خاطر آسیب دیدن رگهای خونی باشد که به دلیل فشار خون بالا باریک و پاره میشوند یا نشت میکنند. علاوه بر این، فشار خون بالا میتواند باعث ایجاد لختههای خون در شریانهایی که به مغز میرسند شود که در نتیجه جریان خون را مسدود میکند و ممکن است به سکته منجر شود.
زوال عقل (دمانس)
باریک یا مسدود شدن شریانها ممکن است جریان خون به مغز را محدود کند و باعث نوعی خاصی از زوال عقل (زوال عقل عروقی) شود. زوال عقل عروقی یک شرایط پیچیده است که ناشی از کاهش جریان خون و عدم تأمین مقدار کافی اکسیژن و مواد مغذی برای مغز است.
اختلال شناختی خفیف
افزایش سن و مشکلات جدیتر ناشی از زوال عقل میتواند به اختلالات درک و حافظه منجر شود. این وضعیت در بیشتر موارد به عنوان یک مرحلهگذار در تغییرات عقلی در نظر گرفته میشود. از جمله عواملی که میتواند در ایجاد اختلالات شناختی تأثیرگذار باشد، فشار خون بالا است. مطالعات نشان میدهد که افزایش فشار خون میتواند منجر به اختلالات شناختی خفیفی شود. بنابراین، نگهداری و کنترل سطح فشار خون به عنوان یک راهکار مهم در پیشگیری از اختلالات شناختی در سالمندان مطرح میشود.
آسیب کلیوی به دلیل فشار خون بالا
فشار خون بالا باعث ایجاد آسیب به کلیهها میشود. کلیهها سازگاری طبیعی برای تنظیم فشار خون بدن انسان دارند. اما در مواقعی که فشار خون بالا مداوم شود، عملکرد کلیهها به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار میگیرد. این مسأله باعث کاهش توانایی کلیهها در تصفیه خون و حذف مواد زائد میشود.
اگر فشار خون بالا به مدت طولانی ادامه یابد، میتواند منجر به آسیب دائمی به کلیهها شود و در نهایت باعث ایجاد بیماری همچون نارسایی کلیوی گردد. بنابراین، کنترل فشار خون بالا از اهمیت بالایی برخوردار است تا جلوی آسیب کلیوی گرفته شود.
مشکلات چشمی ناشی از فشار خون بالا
فشار خون بالا میتواند به مشکلات چشمی منجر شود. در واقع، با افزایش فشار خون، عروقی که خون به چشم میرسانند، آسیب میبینند. این ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند کاهش دید، تاری دید و افزایش خونریزی از چشم شود. همچنین، فشار خون بالا میتواند باعث بروز بیماریهایی مانند گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم) و میوپاتی نوروژنیک (تضعیف عضلات چشم) شود.
بنابراین، کنترل فشار خون و مراقبت از سلامت چشمها، اهمیت بالایی دارد و باید به صورت منظم توسط افرادی که با فشار خون بالا مبتلا هستند، مورد توجه قرار گیرد.
جمع بندی
فشار خون بالا یک وضعیت است که در آن فشار خون در شرایط طبیعی بیش از حد بالا میرود. عوارض این وضعیت شامل سردرد، سرگیجه، خستگی، تنگی نفس، تاری دید و خونریزی از بینی میباشد.
در صورتی که فشار خون بالا بیدرمان باقی بماند، ممکن است منجر به بیماریهای قلبی و عروقی، افزایش خطر سکته مغزی و اختلالات کلیه شود. بنابراین، مهم است که این وضعیت را مدیریت کنیم و به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنیم.