هولتر فشار خون چیست؟

هولتر فشار خون دستگاهی دیجیتال است که به صورت ۲۴ ساعته یا ۴۸ ساعته در خواب و بیداری فشارخون بیمار را بررسی می کند و آن را ثبت می نماید.

برای بررسی فشار خون از طریق هولتر فشار خون فشارسنج بازویی در داخل کلینیک به بازو بسته شده و در مدت زمان مشخصی توسط دستگاهی دیجیتال، مقدار فشار خون اندازه گیری و ثبت می‌شود.

زمانی که این دستگاه به بازو بسته می‌شود فرد بیمار می تواند کلینیک را ترک کند و به زندگی روزمره خود بپردازد.

دستگاه با توجه به تنظیمات و زمان مشخص شده (مثلا هر نیم ساعت یکبار) با باد و خالی کردن کیسه، فشار خون را برای یک یا دو روز اندازه گیری می کند.

بعد از اینکه دوره مورد نظر به اتمام رسید دستگاه خاموش شده و از بازوی بیمار جدا می‌شود.

نرم افزار های مخصوصی در داخل کلینیک اطلاعات ثبت شده دستگاه را آنالیز کرده و میانگین فشار خون را در زمان خواب، بیداری و طی ۲۴ ساعته مشخص می کند.

دکتر علیرضا جبلی با توجه به اعداد ثبت شده و سن، شرایط بیمار بررسی می کند که آیا بیمار به بیماری فشار خون مبتلا هست یا خیر.

دلیل استفاده از هولتر فشار خون چیست؟

بسیاری از مشکلات قلبی تنها در زمان فعالیت‌هایی مانند ورزش، غذا خوردن، استرس یا حتی خواب قابل تشخیص هستند.

اندازه‌گیری فشار خون در کلینیک همیشه دقیق‌ترین روش برای ارزیابی فشار خون نیست.

میزان فشار خون در طول روز ممکن است تحت تأثیر عواملی مانند اضطراب، رژیم غذایی، فعالیت بدنی، خواب و مصرف دارو تغییر کند و با نتایج کلینیکی متفاوت باشد.

علاوه بر این، بررسی نوع آریتمی، مدت آن و ارتباطش با علائمی مانند درد قلب، سرگیجه، غش یا سنکوپ اهمیت زیادی دارد.

به همین دلیل، استفاده از دستگاه هولتر فشار خون اطلاعات دقیق‌تری از وضعیت فشار خون شما در شرایط واقعی زندگی روزمره در اختیار پزشک قرار می‌دهد.

این دستگاه به‌ویژه برای بیماران مبتلا به پرولاپس دریچه میترال بسیار کاربردی است.

در این بیماری، دریچه میترال به‌طور کامل بسته نمی‌شود و ممکن است سبب بازگشت خون به دهلیز چپ شود که در نتیجه نوسانات فشار خون ایجاد می‌گردد.

پایش مداوم فشار خون با هولتر، داده‌های ارزشمندی برای تشخیص و مدیریت بهتر این عارضه در اختیار پزشک می‌گذارد.

هولتر فشار خون می تواند اطلاعات دقیقی را در بازه های زمانی مختلف از میزان فشار خون ارائه دهد و نوسانات فشار خون را در زمان های مختلف نشان دهد‌.

از علت های استفاده از هولتر فشار خون می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ارزیابی میزان مقاومت بدن در برابر داروهای ضد فشار خون
• بررسی تغییرات فیزیولوژیکی در کاهش یا افزایش فشار خون
• کمک به پزشک برای تنظیم دوز یا زمان مصرف دارو بر اساس الگوی فشار خون بیمار

کاربردهای هولتر فشار خون

افرادی که به دلایل مختلف نیاز به ثبت دقیق و بلندمدت فشار خون دارند، معمولاً از هولتر فشار خون استفاده می‌کنند.

این روش کمک می‌کند تا الگوهای فشار خون در طول شبانه‌روز به‌صورت دقیق شناسایی شوند و پزشک بتواند وضعیت بیمار را با جزئیات بیشتری بررسی کند. این گروه شامل افراد زیر می‌شوند:

سندرم کت سفید

برخی افراد در محیط خانه فشار خون طبیعی دارند، اما در مطب پزشک فشار خون آن‌ها بالا می‌رود. این وضعیت به سندرم کت سفید یا فشار خون روپوش سفید معروف است و می‌تواند منجر به تشخیص اشتباه شود.

حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد افرادی که در مطب فشار خون بالا دارند، دچار این سندرم هستند. معمولاً اگر پایش فشار خون در خارج از محیط پزشکی طبیعی باشد، نیاز به درمان وجود ندارد.

فشار خون پنهان

فشار خون ماسکه یا پنهان دقیقا برعکس سندرم کت سفید است. در این حالت، فشار خون در مطب طبیعی است، اما در محیط خانه به‌طور غیرمعمول بالا می‌رود.

این وضعیت حدود ۳۰ درصد از افرادی را شامل می‌شود که در مطب فشار خون طبیعی دارند. احتمال بروز فشار خون پنهان در افرادی که بیماری کلیوی، دیابت یا آپنه انسدادی خواب دارند، بیشتر است.

فشار خون شبانه

فشار خون شبانه زمانی رخ می‌دهد که فشار خون در حین خواب افزایش یابد. این نوع فشار خون حداقل در ۲ نفر از هر ۱۰ سفیدپوست و ۴ نفر از هر ۱۰ سیاه‌پوست مشاهده می‌شود و در افراد مبتلا به دیابت یا بیماری‌های کلیوی شیوع بیشتری دارد.

مطالعات نشان می‌دهند که فشار خون شبانه ممکن است با بیماری‌های قلبی‌عروقی مرتبط باشد.

بیماری‌های زمینه‌ای و شرایط دیگر

پایش فشار خون سرپایی با هولتر می‌تواند به افراد مختلف کمک کند. پزشک ممکن است این روش را توصیه کند اگر:

• نیاز به تنظیم یا تغییر داروهای فشار خون داشته باشید.
• با وجود مصرف دارو، فشار خون هنوز بالا باشد.
• داروهای دیگری مصرف می‌کنید که ممکن است فشار خون شما را تحت تأثیر قرار دهد.
• دوره‌های غش یا افت فشار خون داشته باشید.
• در دوران بارداری فشار خون بالا داشته باشید.

نحوه انجام تست هولتر فشار خون

تست هولتر فشار خون یکی از روش‌های دقیق و غیرتهاجمی برای پایش مداوم فشار خون در طول شبانه‌روز است.

این تست معمولاً به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت انجام می‌شود و هدف آن ثبت نوسانات فشار خون در شرایط واقعی زندگی روزمره است.

با این روش، پزشک می‌تواند تصویر دقیقی از الگوهای فشار خون بیمار در زمان‌های مختلف روز و شب به‌دست آورد.

در ابتدای تست، دستگاه هولتر توسط پرسنل پزشکی روی بازوی بیمار نصب می‌شود.

این دستگاه شامل یک بازوبند فشارسنج و یک واحد ثبت‌کننده‌ی کوچک است که معمولاً در کمربند یا روی شانه قرار می‌گیرد.

بازوبند در فواصل زمانی منظم، معمولاً هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در طول روز و هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در شب، به‌صورت خودکار باد می‌شود و فشار خون را اندازه‌گیری می‌کند.

داده‌های ثبت‌شده در حافظه دستگاه ذخیره می‌شوند تا بعداً توسط پزشک تحلیل شوند.

در مدت انجام تست، بیمار باید فعالیت‌های روزمره خود را به‌طور طبیعی انجام دهد تا نتایج واقعی‌تری به‌دست آید.

البته توصیه می‌شود در زمان اندازه‌گیری، بازو بی‌حرکت بماند تا قرائت دقیق‌تری انجام شود.

بیمار معمولاً دفترچه‌ای برای یادداشت فعالیت‌ها، علائم (مانند سرگیجه یا درد قفسه سینه) و زمان مصرف دارو دریافت می‌کند تا این اطلاعات همراه داده‌های دستگاه مورد بررسی قرار گیرد.

پس از پایان دوره پایش، دستگاه به مرکز پزشکی بازگردانده می‌شود تا داده‌ها توسط نرم‌افزار مخصوص تجزیه و تحلیل شوند.

نتایج این بررسی به پزشک کمک می‌کند تا تغییرات فشار خون در طول شبانه‌روز، واکنش بدن به استرس یا دارو، و وجود هرگونه نوسان غیرعادی را به‌دقت ارزیابی کند.

بر اساس این اطلاعات، درمان مناسب یا تنظیم دوز داروها برای کنترل بهتر فشار خون بیمار انجام می‌شود.

فواید استفاده از دستگاه هولتر فشار خون

پزشکان با استفاده از دستگاه هولتر فشار خون می توانند مقدار فشار خون بیمار را اندازه گیری نمایند.

به کار گرفتن این دستگاه همراه با یکسری فایده است که این فواید عبارتند از:

تشخیص دقیق فشار خون

این دستگاه مقدار فشار خون را به صورت مداوم در طول روز، شب، خواب و انجام فعالیت اندازه گیری می کند و در رابطه با نوسانات فشار خون، اطلاعات دقیقی را ارائه می کند.

بررسی کردن پاسخ بدن نسبت به درمان انجام شده

با استفاده از این دستگاه می توان پاسخ بدنی بیمار نسبت به دارو های ضد فشار خون را بررسی کرد و با توجه به نتایج حاصل شده دوز دارو های مصرفی را تنظیم نمود.

بررسی کردن ریتم فشار خون

با استفاده از هولتر فشار خون می توان ریتم طبیعی فشار خون را مشخص کرد و چنان چه مشکلی قلبی و عروقی وجود دارد با کمک آن، آن را شناسایی نمود.

کم کردن عارضه های ناشی از فشار خون بالا

زمانی که از طریق هولتر فشار خون، فشار خون بالا خیلی زود تشخیص داده شود می توان از بروز عارضه هایی چون سکته قلبی و مغزی و دیگر آسیب های احتمالی پیشگیری کرد.

کم شدن مقدار خطای انسانی

چون این دستگاه به صورت اتوماتیک فشار خون را اندازه گیری می کند خطای انسانی را در ثبت فشار خون به حداقل می رساند.

بالا رفتن دقت تشخیص

از آنجا که هولتر فشار خون به صورت مداوم فشار خون را ثبت می کند دارای دقت بیشتری نسبت به اندازه گیری های منفردی که صورت می گیرد، است.

عوارض هولتر فشار خون

دستگاه هولتر فشار خون دستگاهی ایمن و بدون عارضه است اما استفاده از آن به صورت ۲۴ یا ۴۸ ساعته ناراحتی های زیر را در فرد ایجاد می کند:

ایجاد تحریکات پوستی

در محل اتصال فشار سنج به پوست ممکن است تحریک پوستی رخ بدهد و گاهی اوقات جوش هایی را ایجاد کند که به مرور و با گذشت زمان رفع می‌شوند.

ایجاد ناراحتی و درد

چون کاف فشار سنج به صورت مکرر باد شده و تخلیه می‌شود باعث ایجاد حس ناراحتی و درد در بازوی شخص می گردد.

بروز مشکلات فنی

گاهی اوقات ممکن است دستگاه یا سنسور های موجود در آن دچار اختلال شوند.

ایجاد محدودیت در انجام فعالیت ها

انجام برخی فعالیت ها چون شنا کردن یا حمام رفتن در طول مدت استفاده از این دستگاه با محدودیت مواجه می‌شود.

نیاز داشتن به عدم استفاده از دارو

پیش از استفاده از این دستگاه ممکن است نیاز باشد که مصرف برخی دارو ها به صورت موقت قطع شود که در این شرایط باید حتما نظر پزشک را جویا شد.

پیش از استفاده از هولتر فشار خون چه اقداماتی را باید انجام داد؟

قبل از اینکه از هولتر فشار خون استفاده شود بیمار باید یکسری نکات را مورد توجه قرار دهد که عبارتند از:

• باید با پزشک خود مشورت کرد و وی را در جریان تمام دارو های مصرفی قرار داد زیرا امکان دارد که نیاز به قطع یکسری دارو پیش از نصب هولتر باشد.
• باید حتما دوش بگیرد زیرا تا زمان اتمام استفاده از این دستگاه، امکان دوش گرفتن وجود ندارد.
• باید لباسی مناسب انتخاب شود، استفاده از لباس گشاد و راحت باعث می‌شود که در مدت زمان نصب هولتر احساس ناراحتی نداشته باشید.
• از مواد محرک نباید استفاده کرد.
• استفاده کردن از مواد محرکی چون سیگار، الکل، قهوه، چای و … بر روی میزان فشار خون اثر می گذارد از این رو بهتر است مدت زمان ۲۴ ساعته پیش از استفاده از هولتر از مصرف آنها خودداري کرد.
• تهیه دو عدد باتری قلمی، برای اطمینان یافتن از شارژ ۲۴ ساعته دستگاه بهتر است باتری تهیه شود.

نکاتی که هنگام استفاده از هولتر فشار خون باید در نظر داشت

کاف روی بازوی شما در فواصل منظم باد می‌شود. این اتفاق ممکن است هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در طول روز و هر ۶۰ دقیقه در شب رخ دهد.

باد شدن به این معنی است که دستگاه فشار خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. ممکن است احساس کنید که کاف روی بازوی شما فشار می‌آورد.

در این لحظات بازوی خود را بی‌حرکت نگه دارید تا دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌ها را انجام دهید.

ممکن است وقتی دستگاه شروع به اندازه‌گیری فشار خون شما می‌کند، به طور دوره‌ای از خواب بیدار شوید که طبیعی است. اما تمام تلاش خود را بکنید تا این احساس را نادیده بگیرید و دوباره بخوابید.

در طول روز به فعالیت‌های عادی خود بپردازید، اما از حمام کردن یا شنا کردن خودداری کنید.

از ورزش شدید خودداری کنید. یک دفترچه یادداشت داشته باشید و مقادیر فشار خون خود را طبق دستور پزشک در آن بنویسید.

نتایج و تفسیر تست هولتر فشار خون

پس از اتمام تست هولتر فشار خون، دستگاه به مرکز پزشکی بازگردانده می‌شود تا داده‌های ثبت‌شده توسط نرم‌افزار مخصوص تحلیل شوند.

در این مرحله، دکتر علیرضا جبلی تمامی اندازه‌گیری‌های انجام‌شده در طول ۲۴ تا ۴۸ ساعت را بررسی کرده و روند تغییرات فشار خون را در طول شبانه‌روز تحلیل می‌کند.

هدف از این بررسی، شناسایی نوسانات غیرطبیعی فشار خون در شرایط واقعی زندگی و تعیین میزان اثربخشی درمان‌های دارویی است.

در گزارش نهایی، اطلاعاتی مانند میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در طول روز و شب، بیشترین و کمترین مقدار فشار خون، الگوی افت یا افزایش فشار در شب و واکنش بدن به فعالیت‌های مختلف ثبت می‌شود.

این داده‌ها به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد آیا بیمار دچار فشار خون بالا (هیپرتانسیون)، افت فشار خون (هیپوتانسیون) یا نوسانات غیرطبیعی فشار خون است یا خیر.

مشخص می‌شود که آیا فشار خون بیمار در هنگام خواب به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد یا خیر، که این مورد نقش مهمی در ارزیابی سلامت قلب و عروق دارد.

پزشک با تکیه بر نتایج تست، می‌تواند درمان دارویی بیمار را تنظیم کرده یا در صورت لزوم تغییراتی در دوز و زمان مصرف دارو ایجاد کند.

در برخی موارد، اگر فشار خون در کلینیک بالا اما در خانه طبیعی باشد، احتمال فشار خون ناشی از اضطراب محیط مطرح می‌شود.

برعکس، اگر فشار خون در کلینیک طبیعی ولی در فعالیت‌های روزمره بالا باشد، ممکن است بیمار دچار فشار خون پنهان باشد که تنها با این نوع پایش مداوم قابل تشخیص است.

در نهایت، تفسیر دقیق نتایج هولتر فشار خون به پزشک این امکان را می‌دهد تا برنامه درمانی فرد را بر اساس داده‌های واقعی و نه صرفاً اندازه‌گیری‌های لحظه‌ای تنظیم کند.

این موضوع نقش مهمی در پیشگیری از عوارضی مانند سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و آسیب به کلیه‌ها دارد و به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند.

میانگین فشار خون در ساعات مختلف

میانگین فشار خون در طول روز و شب می‌تواند اطلاعات مهمی درباره سلامت قلب و عروق ارائه دهد.

فشار خون در طول روز معمولاً بالاتر است و در شب هنگام خواب کاهش می‌یابد. این الگوهای روزانه و شبانه، همراه با نوسانات فشار خون، نقش کلیدی در تشخیص اختلالات مختلف فشار خون دارند.

• فشار خون روزانه: نشان‌دهنده پاسخ بدن به فعالیت‌ها، استرس و داروها است.
• فشار خون شبانه: کاهش طبیعی فشار خون در خواب است و عدم کاهش آن می‌تواند نشانه فشار خون شبانه یا مشکلات قلبی باشد.
• نوسانات فشار خون: تغییرات غیرطبیعی فشار خون در طول ۲۴ ساعت ممکن است به شناسایی سندرم کت سفید، فشار خون پنهان یا سایر اختلالات کمک کند.

پایش دقیق فشار خون در ساعات مختلف با استفاده از دستگاه هولتر، امکان تشخیص دقیق‌تر و مدیریت بهتر فشار خون را فراهم می‌کند.

تفاوت هولتر فشار خون با اندازه‌گیری معمولی فشار خون چیست؟

تفاوت اصلی هولتر فشار خون با اندازه‌گیری معمولی فشار خون در شیوه پایش و دقت اطلاعات است.

اندازه‌گیری معمولی فشار خون معمولاً در مطب یا خانه و به صورت لحظه‌ای انجام می‌شود و تنها فشار خون را در همان لحظه نشان می‌دهد.

این روش ساده و سریع است، اما ممکن است الگوهای واقعی فشار خون در طول شبانه‌روز و پاسخ بدن به فعالیت‌های روزمره را نشان ندهد.

از سوی دیگر، هولتر فشار خون یک دستگاه قابل حمل و تمام روز است که فشار خون فرد را در طول ۲۴ ساعت، حتی هنگام خواب و فعالیت‌های روزانه، ثبت می‌کند.

این دستگاه به صورت خودکار و در فواصل منظم فشار خون را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات دقیق‌تری از میانگین فشار خون، نوسانات آن و تغییرات شبانه‌روزی ارائه می‌دهد.

استفاده از هولتر فشار خون به پزشک کمک می‌کند تا اختلالاتی مانند سندرم کت سفید، فشار خون پنهان یا فشار خون شبانه را تشخیص دهد، تغییرات دارویی را بهتر بررسی کند و درمان را بر اساس داده‌های واقعی و جامع تنظیم نماید.

به عبارت دیگر، هولتر فشار خون تصویر کامل‌تر و قابل اعتمادتری از وضعیت فشار خون بیمار ارائه می‌دهد که اندازه‌گیری معمولی قادر به ارائه آن نیست.

روش‌های جایگزین هولتر فشار خون

روش‌های جایگزین هولتر فشار خون چندین گزینه دارند که هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند.

پایش فشار خون خانگی رایج‌ترین روش است و بیمار با استفاده از دستگاه دیجیتال یا عقربه‌ای فشار خون خود را در خانه و در ساعات مشخص ثبت می‌کند.

این روش راحت و قابل انجام در محیط واقعی زندگی است، اما نمی‌تواند نوسانات مداوم فشار خون و فشار خون شبانه را نشان دهد.

سنسورهای پوشیدنی و ساعت‌های هوشمند امکان ثبت فشار خون در طول روز و حتی هنگام فعالیت را فراهم می‌کنند و برای بررسی روند کلی مناسب هستند، اما هنوز به دقت هولتر فشار خون بالینی نیستند.

روش پایش اپیزودیک نیز در مراکز پزشکی فشار خون را در فواصل زمانی مشخص اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات بیشتری نسبت به اندازه‌گیری تک‌مرحله‌ای ارائه می‌دهد، ولی ثبت کامل ۲۴ ساعته و نوسانات شبانه را ندارد.

به طور کلی، این روش‌ها می‌توانند جایگزین نسبی هولتر باشند، اما برای تشخیص دقیق اختلالاتی مانند فشار خون شبانه، فشار خون پنهان و سندرم کت سفید، هولتر فشار خون دقیق‌ترین و قابل اعتمادترین گزینه است.

استفاده از جایگزین‌ها بیشتر برای پایش روند طولانی‌مدت و در شرایطی که هولتر در دسترس نباشد مناسب است.

هزینه بستن هولتر فشار خون

هزینه بستن هولتر فشار خون به عوامل مختلفی بستگی دارد و ممکن است در هر مرکز درمانی یا کلینیک قلب متفاوت باشد.

یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده، مدت زمان انجام تست است؛ به‌طور معمول، پایش ۲۴ ساعته هزینه کمتری نسبت به تست‌های ۴۸ یا ۷۲ ساعته دارد.

علاوه بر این، نوع دستگاه مورد استفاده و تکنولوژی آن نیز بر قیمت نهایی تأثیرگذار است.

از دیگر مواردی که می‌تواند بر هزینه هولتر فشار خون تأثیر بگذارد، تخصص پزشک تفسیرکننده و خدمات جانبی کلینیک است.

در برخی مراکز، هزینه شامل نصب، برداشت، تحلیل کامل داده‌ها و ارائه گزارش تخصصی می‌شود، در حالی‌که در برخی دیگر، تفسیر نتایج ممکن است به‌صورت جداگانه محاسبه شود.

اگر بیمار نیاز به بررسی‌های تکمیلی مانند نوار قلب یا اکو داشته باشد، هزینه نهایی بر اساس این خدمات افزایش می‌یابد.

به‌طور کلی، هزینه بستن هولتر فشار خون نسبت به ارزش تشخیصی آن بسیار مقرون‌به‌صرفه است، زیرا این تست می‌تواند از بروز بسیاری از عوارض جدی فشار خون و بیماری‌های قلبی پیشگیری کند.

بیماران می‌توانند پیش از انجام تست، با کلینیک یا مرکز تخصصی قلب تماس گرفته و از تعرفه دقیق و پوشش بیمه‌ای این خدمات اطلاع پیدا کنند.

در بیشتر موارد، بیمه‌های پایه و تکمیلی بخشی از هزینه تست را پوشش می‌دهند که به کاهش هزینه‌های درمانی کمک می‌کند.